به نقل از «ایران اکونومیست»

تحلیلی بر عوامل اصلی و زیرگروه‌های تاثیرگذار بر تورم‌

تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۴۹۳۵۴

موسسه مطالعات و پژوهش‌ بازرگانی در یادداشتی با عنوان «تحلیلی بر عوامل اصلی و زیرگروه‌های تاثیرگذار بر تورم و نهادهای متولی» به بررسی عوامل موثر بر تورم در اقتصاد ایران پرداخت.

‌سه پرسش اساسی در خصوص تورم اقتصاد ایران قابل طرح است، اول آنکه عوامل اصلی ایجاد تورم کدامند؟ سهم هر یک چه میزان است؟ و کنترل آن برعهده کدام نهاد است؟ دوم آنکه زیرگروه‌های اصلی موثر بر تورم کدامند و سوم آنکه به لحاظ کارکردی زیرگروه‌های اصلی تورم مرتبط با فعالیت کدام وزارتخانه‌ها است؟

در پاسخ به سوال اول؛ بررسی روند تاریخی طی دهه‌­های اخیر نشان می‌­دهد سه عامل اصلی ایجاد تورم در اقتصاد ایران شامل رشد نقدینگی، نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی است به گونه‌­ای‌ که هر 10 درصد افزایش نقدینگی، نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی به­ ترتیب 0.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

5، 0.4 و منفی0.5 درصد تورم ایجاد خواهد کرد (براساس ضرایب جدول 1). از زاویه دیگر می‌­توان بیان داشت از متوسط تورم 24.1 درصدی در دوره 1400-1391 حدود 55 درصد آن ناشی از نقدینگی و 35 درصد آن ناشی از نرخ ارز است. بنابراین دلایل اصلی تورم در اقتصاد ایران را باید در رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز جستجو کرد.

 

* سهم 67 درصدی خوراکی‌ها، مسکن و حمل و نقل از تورم در دهه 90

در پاسخ به سوال دوم؛ تحلیل روند تورم و زیرگروه‌های آن طی دوره 1400-1391 نشان می‌دهد که از متوسط تورم 24.1 درصدی طی این دوره؛ گروه «خوراکی‌ها» 8.04 واحد درصد، «مسکن» 5.27 واحد درصد و «حمل­ و نقل» 2.7 واحد درصد از تورم (مجموعاً 16 واحد درصد) را به خود اختصاص داده‌اند. شایان ذکر است سه گروه مذکور (خوراکی­‌ها، مسکن و حمل و نقل) سهم حدود 67 درصدی از تورم را دارند.

بررسی سهم زیرگروه‌های اصلی از تورم کل 6 ­‌ماه اول سال 1401 براساس جدول (2) نیز نشان می‌­دهد: اول آنکه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها 20.2 واحد درصد از تورم 42.1 درصدی را به خود اختصاص داده‌اند (در میان اقلام خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، نان و غلات با سهم 4.6 واحد درصدی و گوشت قرمز با سهم 3.5 واحد درصدی بیشترین سهم را در تورم این گروه داشته‌اند). در رتبه‌­های بعدی گروه‌های «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» و «حمل ­ونقل» به­‌ترتیب با سهم 7.2 و 4.2 واحد درصدی از تورم 42.1 درصدی قرار دارند. در مجموع سه زیرگروه «خوراکی‌ها» ، «مسکن»، و «حمل نقل» در شش ماه نخست سال 1401 سهم 30.4 واحد درصدی از تورم 42.1 درصدی را به خود اختصاص داده‌اند (حدود 72 درصد از تورم کل در شش ماهه اول مربوط به این سه گروه بوده است).

* بررسی سهم 3 وزارتخانه از تورم در دوره سال‌های 1400 - 1391

در پاسخ به سوال سوم، باید توجه داشت که در دوره 1400-1391 بیشترین تورم مرتبط با سه گروه خوراکی‌ها، مسکن و حمل‌ و ­نقل بوده است‌ که عمدتا مرتبط با وزارتخانه‌­های جهاد کشاورزی و راه و شهرسازی است. طی دوره 1400-1391 همانطورکه در نمودار (1) نشان داده شده است، از تورم 100 درصدی به­‌طور متوسط وزارت جهاد کشاورزی سهم 34 درصدی، وزارت راه و شهرسازی سهم 33 درصدی و وزارت صمت سهم 20 درصدی را از تورم کل به خود اختصاص داده‌اند.

پژوهشگران: احمد تشکینی رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌ بازرگانی و سمیه نعمت‌الله پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش‌ بازرگانی‌

پایان پیام/ 

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: اقتصاد ایران نرخ ارز بر تورم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۴۹۳۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هم‌میهن آمریکا و انتساب رکورد تورمی روحانی به رئیسی!

تکرار یک دروغ بزرگ در نسبت دادن رکورد منفی دولت غربگرا به دولت رئیسی، به ماموریت دوره‌ای رسانه‌های زنجیره‌ای تبدیل شده و بلافاصله رسانه‌هایی مانند بی‌بی‌سی، اینترنشنال و... به این دروغ ضریب می‌دهند.

به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت:آخرین بار روزنامه هم‌میهن متعلق به کرباسچی تیتر اول خود را به «رکوردشکنی ۸۰ ساله تورم» اختصاص دادند که بلافاصله از سوی صدای آمریکا بازنشر شد.

هم‌میهن با تکرار یک دروغ می‌نویسد: «رئیس دولت سیزدهم درست یک سال پیش در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ برای مهار تورم و رشد تولید دستوراتی داد که در ۱۰ بند به دستگاه‌های مختلف کشور تکلیف شد. یک سال از این ۱۰ فرمان گذشته و حالا انتشار لیست تورم توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد نه‌تنها در مهار تورم موفقیتی حاصل نشده بلکه رکورد ۸۰ساله نرخ تورم توسط دولت سیزدهم شکسته شده و به بالای ۵۲ درصد رسیده است.

این رکورد از سال ۱۳۲۲ تاکنون بی‌سابقه بوده است. پیش از این رکورددار تورم دولت ‌هاشمی با ۴۹/۴ درصد تورم بود. تورم بالا در سال‌های ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲ نیز ناشی از پیامدهای جنگ جهانی دوم و اشغال ایران به دست متفقین بوده است.

گفتن ندارد که شعار انتخاباتی رئیسی نصف کردن تورم در گام اول و بعد تک‌رقمی کردن آن بود. دو سال تلاش دولت برای تحقق این شعار منتج به کاهش سرعت رشد نقدینگی شد. به‌طوری‌که از ۴۲/۸ درصد رشد در مهر ۱۴۰۰ به ۲۷/۵ درصد در بهمن ۱۴۰۲ افت پیدا کرد.

همزمان درآمدهای نفتی هم در دولت رئیسی بالا رفت و به ۳۵ میلیارد دلار رسید درحالی‌که درآمدهای نفتی در سال ۱۳۹۹ حدود هشت میلیارد دلار بود. قاعدتاً تحت تاثیر کاهش رشد نقدینگی و پر شدن خزانه ارزی به‌عنوان دو عامل بسیار مؤثر بر نرخ تورم باید این نرخ کاهش پیدا می‌کرد اما در عمل این اتفاق نیفتاد.

با وجود آنکه شتاب رشد نقدینگی کمی کندتر شد و ارزهای بیشتری به کشور آمد و همین ارزهای نفتی سبب تزریق به بازار و کشیدن ترمز رشد قیمت ارز تا حدی شد، ولی علت‌العلل تورم یعنی کسری بودجه دولت علاج نشد و فشار بر بانک‌ها و بر تامین این کسری مانع از کمتر شدن نرخ تورم شد».

درباره این تحلیل گفتنی است که اولا کسری بودجه با رکورد ۴۸۰ هزار میلیارد تومان و درآمدهای نفتی سقوط کرده، میراث دولت روحانی بود اما دولت رئیسی موفق شد ضمن احیای درآمدهای نفتی، کسری بودجه را هم کاهش دهد. ثانیا رکورد تورم نه مربوط به دولت رئیسی با رقم ۴۴ درصد، بلکه رقم ۶۰ درصدی متعلق به دولت روحانی است و این نتیجه معدل رشد اقتصادی تقریبا نزدیک به صفر در هشت سال دولت غربگراست. این رقم در دولت رئیسی به بیش از ۴ درصد - و هفت درصد در برخی مقاطع- افزایش یافت.

یادآور می‌شود روزنامه شرق هم با تکرار ادعای مشابه در اسفند ۱۴۰۱ مدعی شده بود تورم ۴۷ درصد بالاترین رکورد هفتاد سال اخیر بوده است. همچنین ایندیپندنت فارسی که توسط گروهک‌های اپوزیسیون اداره می‌شود، ادعا کرده بود: دولت انقلابی، رکورد ۸۱ ساله تورم در ایران را شکست.

دی ماه سال گذشته هم روزنامه سازندگی به نقل از«کمیته اقتصادی حزب کارگزاران» و با کتمان رکورد تورمی دولت‌های ‌هاشمی و روحانی مدعی شده بود دولت رئیسی با رکورد ۴۶ درصد، رکورددار نرخ تورم ۸۰ساله است(!)

روزنامه اعتماد هم چند ماه قبل به اسم نمودار، شکل مار کشیده و نوشته بود: «تورم دو سال دولت رئیسی، در برابر تورم هشت سال جنگ». ️اما در این نقاشی، نه نرخ تورم ۴۹ درصدی دولت ‌هاشمی درج شده و نه نرخ پایان دولت روحانی که به ۵۹.۳ درصد رسید!